O programowaniu mówi się, że jest językiem przyszłości. Do 2020 roku w Europie ma powstać 900 milionów miejsc pracy w branży IT. Jednak już teraz programowanie staje się coraz popularniejsze wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Mark Zuckerberg, twórca Facebooka, w ramach swojego postanowienia noworocznego postanowił zaprogramować sztuczną inteligencję, która pomoże mu w domu i w pracy.
Rozmawiamy z Van Anh Dam, edukatorką, która prowadzi warsztaty z programowania w Girls Code Fun girlscodefun.pl.
Digital Youth: Moda na programowanie trwa już od kilku lat i staje się coraz powszechniejsza. W Girls Code Fun prowadzisz warsztaty na ten temat dla dzieci i młodzieży. Na czym właściwie polega programowanie?
VAN ANH DAM: Programowanie to umiejętność rozmawiania z urządzeniami w taki sposób, żeby one wiedziały, co mają robić i wykonywały nasze polecenia. Mówiąc o urządzeniach, mam na myśli nie tylko komputer i telefon komórkowy, ale również inne elektroniczne sprzęty, takie jak chociażby pralka. Innymi słowy programowanie to język komunikowania się z maszynami, język, który jest popularny na całym świecie.
DY: Panuje powszechne przekonanie, że do nauki programowania potrzebny jest tzw. umysł ścisły. Czy to prawda?
VAD: Kiedyś uważano, że z komputerów korzystać będą tylko osoby, które posiadają informatyczne wykształcenie, a same komputery wykorzystywane będą tylko do specjalistycznych prac. Tymczasem w dzisiejszych czasach praktycznie wszyscy korzystamy z tych urządzeń codziennie i wykorzystujemy je niemal do wszystkiego. Podobnie jest z programowaniem – kiedyś był to bardzo skomplikowany język, którego uczono się na studiach. Teraz narzędzia, takie jak na przykład scratch, są ogólnodostepne, dzięki czemu każdy może zacząć programować. Oczywiście przy programowaniu przydaje się myślenie algorytmiczne, czyli takie, w którym analizujemy krok po kroku, co musimy zrobić, żeby osiągnąć konkretny efekt. Jednak te umiejętności możemy równie dobrze rozwijać już podczas nauki programowania. Niezależnie więc od tego, ile mamy lat i czy jesteśmy dobrzy z matematyki czy informatyki, możemy stworzyć coś własnego. Wystarczy umieć czytać i obsługiwać przeglądarkę internetową.
DY: Jak zacząć programować?
VAD: Kiedy podejmujemy naukę programowania, najlepiej zacząć od czegoś, co sami sobie wymyślimy i co nas interesuje. Dzięki temu łatwiej będzie nie stracić motywacji. Podczas warsztatów korzystamy między innymi z bezpłatnego narzędzia Scratch, dostępnego w wersji online i offline na stronie scratch.mit.edu. Wystarczy założyć sobie konto i już można tworzyć animacje i gry. My zaczynamy od nauki programowania animacji oraz teledysków muzycznych. Uczestnicy warsztatów wymyślają sobie historię, a następnie programują jej bohaterów, czyli mówią im, co dokładnie mają robić. Kolejny krok nauki programowania to proste gry. Korzystając ze Scratcha, można tworzyć proste strzelanki czy labirynty z własnymi postaciami. Tworzymy instrukcje dla postaci – co ma robić, jak iść, obrócić się, zmienić kolor, podejść do innej postaci i powiedzieć coś, wydać jakiś dźwięk czy zareagować w pewien konkretny sposób. Taką instrukcję tworzymy, łącząc ze sobą kolorowe bloczki jak puzzle. Poziom wyżej programujemy Pac-Mana oraz gry typu Escape the Room, w których trzeba rozwiązywać zagadki, żeby zdobyć klucz i wydostać się z pokoju.
DY: Powiesz coś więcej o tym narzędziu?
VAD: Scratch to bezpłatne narzędzie na stronie MIT – można uczyć się go samodzielnie, podążając za wskazówkami w postaci krótkich animacji, które krok po kroku prezentują, jak na przykład stworzyć wirtualne zwierzątko. Strona ma również polską wersję językową. Ale to nie wszystko. W zależności od tego, co nas bardziej interesuje, czy animowanie filmików, czy też tworzenie przedmiotów, sięgamy po kolejne narzędzia. To może być app inventor, bezpłatne narzędzie, które umożliwia tworzenie aplikacji na telefony komórkowe albo arduino, które umożliwia tworzenie bardzo różnych rzeczy, na przykład robocików. Języków programowania jest wiele, ale jeśli nauczymy się pierwszego, to kolejne są coraz łatwiejsze.
DY: Co zyskałaś dzięki umiejętności programowania?
VAD: Programowanie bardzo rozwija kreatywność – potrafiąc programować, możesz zrobić prawie wszystko, co sobie wymyślisz. Swoją przygodę z programowaniem zaczęłam od nauki chińskiego. Chciałam nauczyć się języka, który jest powszechnie stosowany i którego opłaca się nauczyć. Jednak chiński okazał się dla mnie bardzo trudny. Wtedy mój znajomy programista uświadomił mi, że programowanie to też jest język i postanowiłam nauczyć się rozmawiania z komputerami. Obecnie łączę tę umiejętność z tym, co robiłam wcześniej – kreatywnymi działaniami i edukacją. Kiedy uczyłam wietnamskie dzieci polskiego, tworzyłam dla nich proste gierki, które ułatwiały im naukę nowych słówek w atrakcyjny i ciekawy sposób. I właśnie to jest fajne w programowaniu, że można połączyć je z innymi pasjami. Na przykład jeśli lubisz rysować, a umiesz też programować, możesz, korzystając z różnych programów do tworzenia grafik 3D, tworzyć chociażby grafiki do gier 3D. Z kolei artyści ze zdolnością programowania tworzą bardzo atrakcyjne strony internetowe. Żyjemy w czasach, w których wszędzie otaczają nas nowe technologie. Nie musimy wszyscy być programistami, jednak umiejętność programowania pozwala lepiej zrozumieć świat, w którym żyjemy.
DY: Tak jak przy nauce każdej nowej rzeczy, również w programowaniu pewnie łatwo się zniechęcić, kiedy coś nam nie wychodzi. Jak radzić sobie z porażką?
VAD: Kiedy sama zaczynałam naukę programowania, miałam bardzo dużo entuzjazmu. Potem ten entuzjazm trochę opadł i musiałam poszukać sposobów, żeby się zmotywować. To, co działa najlepiej, to wybieranie takich zadań, które są dla nas osobiście interesujące. Zamiast robić po kolei zadania z podręcznika, poszukajmy czegoś, co nas kręci. Na przykład jeśli lubimy Minecrafta, spróbujmy stworzyć coś podobnego, a nawet lepszego. Jeśli wyznaczymy sobie cel, który jest dla nas ważny, to o wiele łatwiej będzie zmotywować się do nauki. Sprawdza się też nauka w grupie – wspólne rozwiązywanie zadań i pomaganie sobie nawzajem, a także inspirowanie programami napisanymi przez innych. Programiści mają to do siebie, że chętnie dzielą się swoimi kodami, więc często nie musimy zaczynać od zera. Zamiast tego możemy skorzystać z tego, co stworzył ktoś inny i zremiksować albo dopasować to do swoich potrzeb.
DY: Dziękujemy za rozmowę.
